Уур амьсгалын өөрчлөлт
УБ хотын ногоон орон сууц төсөл нь Улаанбаатар хотын гэр хорооллын айл өхүүдэд зориулсан цогц, нэгдсэн, орлогод нийцсэн шийдлийг хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалттай хамтран хэрэгжүүлнэ. Төслийн зорилго нь эрчим хүчний хэмнэлттэй, иргэдийн орлогод нийцсэн, сэргээгдэх эрчим хүчний хэрэглээг нэмэгдүүлсэн 10,000 ногоон орон сууцыг барьж байгуулах юм. Төслийн хүрээнд гэр хорооллын 100 га талбайг нүүрсхүчлийн хийн ялгарал багатай, уур амьсгалын өөрчлөлтөд тэсвэртэй эко хороолол болгон хөгжүүлнэ.
Уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох болон уур амьсгалын өөрчлөлтийг сааруулахад авч хэрэгжүүлэх олон арга хэмжээнд тулгуурласан уг төслийн зорилтууд нь (i) Улаанбаатар хотын уур амьсгалын өөрчлөлтөд тэсвэртэй байдал, Монгол Улсын уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох чадварыг сайжруулах; (ii) Улаанбаатар хотын уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөөнд өртөмтгий, бохирдол ихтэй хот гэр хорооллыг нүүрстөрөгчийн ялгарал багатай, уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох чадвар сайтай эко хороолол болгон хөгжүүлэх замаар хүлэмжийн хийн ялгарал, орчны бохирдлыг бууруулж, Улаанбаатар хотын иргэдийн амьдрах таатай орчны орчныг бий болгоно.
Хүлэмжийн хийн ялгарал
Гэр хороолол нь бага, дунд орлоготой өрхийн суурьшлын бүс нутаг бөгөөд хашаа хооронд шороон замтай, тоосжилт, орчны бохирдол ихтэй.
Улаанбаатар хотын гэр хороололд амьдарч буй иргэд уур амьсгалын өөрчлөлтөд нэн өртөмтгий байдаг бөгөөд айл өрхүүд халаалт, хоол хийх зорилгоор нүүрс түлж байгаагаас үүдэн хүлэмжийн хийн ялгаралт, агаарын бохирдлын голомт болж, улмаар хүлэмжийн хийн ялгаруулалтад нөлөөлж байна.
Эдгээр асуудлуудыг УБ хотын ногоон орон сууц төсөл нь сонгосон гэр хорооллуудад төвийн шугам, дэд бүтцэд холбогдсон орлогод нийцсэн орон сууц бүхий эко хорооллын бүтээн байгуулалт хийж хөгжүүлэн нүүрстөрөгчийн ялгарлыг бууруулан, уур амьсгалын өөрчлөлтөд тэсвэртэй байдлыг дэмжих замаар шийдвэрлэнэ.
Үүний үр дүнд Улаанбаатар хотыг уур амьсгалын өөрчлөлтөд тэсвэртэй, оршин суугчид нь амьдрах таатай орчныг бүрдүүлсэн эрүүл, аюулгүй, ногоон хот болоход дэмжлэг үзүүлнэ. Тухайлбал, төслийн үр дүнд гэр хорооллын агаарын бохирдлыг бууруулахад хувь нэмэр оруулснаар Улаанбаатар хотын 1.4 сая иргэн үр шимийг нь хүртэх юм.
УБ хотын ногоон орон сууц төсөл нь өнөөгийн Монгол Улсын стандартын шаардлагаас өндөр хэмжээтэй эрчим хүчний хэмнэлтийг барьж байгуулах орон сууцнууддаа бий болгох, нүүрсхүчлийн хий үүсгэгч эрчим хүчний эх үүсвэрээс хараат байдлыг бууруулах зорилготой. Энэ нь төслийн зүгээс Монгол Улсын эрчим хүчний хэмнэлттэй орчин үеийн технологийг барилга байгууламжийн зураг төсөл, барилга угсралт, ашиглалт, инженерийн шугам сүлжээний үйлчилгээний стандартдаа оруулж байгаа үйл ажиллагааг дэмжин, орон сууцны салбарт хэрэгжүүлэн ажиллах боломжийг бий болгож байгаа юм.
Барилгын дулаалга (жилд 187,149 тонн CO2-экв) болон нарны зайн дэлгэц (жилд 17,261 тонн CO2-экв)-д оруулсан хөрөнгө оруулалтын үр дүнд УБ хотын ногоон орон сууц төсөл нь жилд 204,410 тонн CO2-экв (урьдчилсан тооцоолол) хүлэмжийн хийн ялгарлыг бууруулна.
Төслийн үр дүн ба үр шим хүртэгчид
Уур амьсгалын өөрчлөлтийг сааруулах
- Барилга, байгууламжийн ашиглалтын нийт хугацаанд шууд бууруулах хүлэмжийн хийн хэмжээ 7.48 сая тонн CO2-экв (40 жилд)
- Барилга, байгууламжийн ашиглалтын нийт хугацаанд дам байдлаар бууруулах хүлэмжийн хийн хэмжээ 39.59 сая тонн CO2-экв (шууд буурах хүлэмжийн хийг оролцуулан)
Уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох
- Уур амьсгалын өөрчлөлтөд эмзэг байдлыг бууруулснаар төслөөс шууд үр шим хүртэгчид 35,000
- Уур амьсгалын өөрчлөлтөд эмзэг байдлыг бууруулснаар төслөөс дам байдлаар үр шим хүртэгчид 350,000
Уур амьсгалын өөрчлөлтийг сааруулахад авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээ:
Эрчим хүчний хэмнэлт/ Барилгын нэмэлт дулаалга: Орон сууцны дулаан зарцуулалт жилд 151 кВтц/м2 байхаар төлөвлөж, орон сууц тутамд 74 м2 дулаалга нэмэлтээр хийнэ.
Дээврийн нарны зайн дэлгэц : 72,000 м2 талбайд 11 МВт чадал бүхий нарны хавтан ашиглана.
Гудамжны гэрэлтүүлэг: Эко хороололд эрчим хүчний хэмнэлттэй гудамжны гэрэлтүүлэгийг суурьлуулна.
Уур амьсгалын өөрчлөлтөд тэсвэртэй орон сууцны барилгууд: Инженерийн дэд бүтцэд холбогдсон, барилгын эрчим хүчний хэрэглээний хяналтын тогтолцоо бүхий орон сууцууд байна.
Ногоон байгууламж: Эко хорооллын нийт талбайн 30%-ийг нийтийн эзэмшлийн зориулалтаар ашиглах ба үүнээс 15% нь ногоон байгууламж байна.
Уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицоход авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээ:
Хүлэмжийн аж ахуй: Эко хороололд хүлэмж барьж байгуулснаар хүлэмжийн аж ахуй эрхлэлтээр иргэдийн амьжиргааг дэмжих, хүнсний ногооны хэрэгцээг хангахад дэмжлэг үзүүлэх боломж бүрдэнэ.
Төслөөс шууд үр шим хүртэгчдийн тоо хамгийн багадаа 35,000, дам байдлаар үр шим хүртэгчдийн тоо 350,000 байна. Уг тооцоололд УБ хотын ногоон орон сууц төсөл хэрэгжүүлэх хугацаанд хэрэгжүүлэх санхүүжилтийн механизмыг ашиглан төсөл дууссаны дараа баригдах орон сууцны оршин суугчдын тоог оруулаагүй.
Уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицох үйл ажиллагааны үндсэн шууд үр шим хүртэгчдийн нийт тоо хамгийн багадаа 35,000 байх бөгөөд энэ нь УБ хотын ногоон орон сууц төслийн хүрээнд баригдах орон сууцанд амьдрах оршин суугчдын тоо юм. Төслийн хүрээнд эко хорооллын орон сууцны үерийн хамгаалалтын сайжруулах, цэвэр ус, ариун цэврийн байгууламжийн хүртээмжийг дээшлүүлэх, хог хаягдал, бохир усны менежментийг сайжруулах замаар Монгол орны эрс тэс уур амьсгалын өөрчлөлтийн үр дагавраас хамгаална.